Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Dünyada birçok ülkenin kendine ait doğal destanları vardır. Aşağıda bunların en bilinen bağzı örneklerini ülkelerine göre sıraladık.
Yunanlilar: İliada ve Odysseia
Finliler: Kalevala
Almanlar: Nibelungen
Hintliler: ramayana,mahabarata
İspanyollar: Cid
Fransızlar: Chanson de roland
Sümerler: Gılgamiş Destanı
Ruslar: İgor
İranlilar: Şehname
Japonlar: Şinto Destanı
Türkler: Bozkurt destanı, Şu Destanı, Göç destanı
Tarih: 2016-05-04 11:48:33 Kategori: Edebiyat
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Doğal Destanlar Nedir
Yunanlilar: İliada ve Odysseia
Finliler: Kalevala
Almanlar: Nibelungen
Hintliler: ramayana,mahabarata
İspanyollar: Cid
Fransızlar: Chanson de roland
Sümerler: Gılgamiş Destanı
Ruslar: İgor
İranlilar: Şehname
Japonlar: Şinto Destanı
Türkler: Bozkurt destanı, Şu Destanı, Göç destanı
Tarih: 2016-05-04 11:48:33 Kategori: Edebiyat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx
Doğal Destanlar Resimleri
Doğal Destanlar Sunumları
-
2 Dosyayı Göster7 yıl önceDestan nedir özellikleri çeşitleri ve örnekleri sunusu (pptx)İndir : 76_destan_nedir.pptx(Göster / Gizle) Sunum İçeriği: Düz metin (text) olarak..
1. Sayfa
DESTANstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
2. Sayfa
Eski çağlarda savaş,göç ve tabii afetler gibi önemli olaylar etkisiyle söylenmiş uzun manzum,yiğitlik hikayelerine DESTAN denir.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
3. Sayfa
Kainatın yaratılmasıDünyanın oluşumuİnsanın yaratılışı Toplumu derinden etkileyen olaylar.Destanların Konusustyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
4. Sayfa
DESTANLAR 3 SAFHADAN OLUŞUR Halkın benliğinde iz bırakan çekirdek bir olay yaşanır.Bu olay halk hayaliyle ve inanışlarıyla süslenerek nesilden nesle aktarılır ve halk ozanları tarafından manzum olarak destanlaştırılır.Şair ya da yazar tarafından destan geleneğine uygun olarak yazıya geçirilirstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
5. Sayfa
style.visibilityppt_xppt_y
6. Sayfa
Yapay destanların doğal destanlardan farkı anonim özellik taşımamasıdır.style.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_y
7. Sayfa
BAŞLICA DOĞAL DESTANLARYunanlı şair Homeros’un İlyada ve Odysseia İranlı şair Firdevsi’nin ŞehnamesiFinli Dr. Lönnort’un Kalevala’sıAlmanların Nibelungen ve Gudrun’uHintlilerin Ramayana ve Mahabarata’sıstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
8. Sayfa
BAŞLICA YAPAY DESTANLARMilton’un Kaybolmuş Cennet’iFazıl Hüsnü Dağlarca’nın Üç Şehitler Destanı ve Yedi Mehmetler DestanıCeyhun Atuf Kansu’nun Sakarya Meydan SavaşıTasso’nun Kurtarılmış Kudüs’ü style.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_h
9. Sayfa
DESTAN VE ÖZELLİKLERİDestanlarda anlatılan olayların geçtiği yer ve zaman bilinmez.Kahramanlar lider ve kurtarıcı rolündedir.Ağızdan ağza dolaşmak suretiyle oluşmuşlardır.Destanlar anonim ve sözlü edebiyat ürünüdürler.Destanlarda olağanüstü olaylar ve olağanüstü özellikte kahramanlar vardır.Manzum hikâyelerdir.style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility
10. Sayfa
Her milletin destanı yoktur.Milletlerin destanlarının olabilmesi için bazı şartlar gerekir.Bunlar:Millet,halk hayâlinin efsaneler üretmeye elverişli olduğu en eski ve iptidai devirlerde yaşamış olmalıdır.O milletin tarihinde unutulmaz tabiat olayları,büyük savaşlar,göçler,istilalar, yeni coğrafyalarda vatan tutuşlar gibi halk hayat ve hafızasını nesiller boyunca meşgul edecek olaylar bulunmalıdır.style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility
11. Sayfa
TÜRK DESTANLARIİSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARI İSLAMİYETTEN SONRAKİ TÜRK DESTANLARIstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.rotationppt_hppt_wstyle.visibilitystyle.rotationppt_hppt_w
12. Sayfa
İSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARIYaratılış DestanıSaka Türklerinin -Alp Er Tunga Destanı-Şu DestanıHun Türklerinin Oğuz Kağan Destanı Göktürklerin-Bozkurt Destanı-Ergenekon DestanıUygur Türklerinin-Göç Destanı-Türeyiş Destanı
13. Sayfa
İSLAMİYETTEN SONRAKİ TÜRK DESTANLARISaltuk Buğra Han DestanıEr Manas DestanıKöroğlu DestanıBattal Gazi DestanıDanişment Gazi DestanıGenç Osman DestanıDede Korkut HikayeleriDini-Tasavvufi Menkıbeler
14. Sayfa
DESTAN YAPISININ İNCELENMESİDestanda Olaylar Destanda KişilerDestanda ZamanDestanda ÇevreUslüpTahkiye
15. Sayfa
DESTANDA OLAY:Olağanüstü varlıkların meydana getirdiği olayların bir sentezidir.Destandaki olayları tamamen gerçek dışı sayamayız.Gerçekle gerçek dışı arası bir yerdedir.Gerçekten esinlenmiş fakat gerçek dışı motiflerle süslenmiştir.
16. Sayfa
Destanı meydana getiren olayları üç bölümde inceleyebiliriz:İnsanlarla insanlar arasında geçen romantik olaylar;aşk,intikam,kavga,kurtuluş…İnsanlarla,olağanüstü güçleri olan varlıklar (ilahlar,ruhlar,şeytanlar,periler…) ya da sert tabiat kuvvetleri arasında geçen olaylar.Dış düşmanlara karşı yapılan mücadeleler,yani milletler arası çatışmalar.
17. Sayfa
DESTANDA KİŞİLER:Destan kahramanları ilahlar,yarı ilahlar ve insanlardır.Kahramanlar hem insani hem de olağanüstü özellikleri kişiliklerinde toplarlar.Kahramanlar olağanüstü özellik göstermeseler bile,olağanüstü özelliklerle ilişkidedirler.
18. Sayfa
Kahraman insan da olsa bunlar idealize edilmiş,çeşitli özelliklere sahip tiplerdir.Büyük aşklar yaşarlar.Olağanüstü özellikler taşırlar.ÖRNEK: Gözleri alevdendir,vücudu tüylerle kaplıdır.Çok uzun mesafeleri kısa zamanda katederler.Bu kişilerin öldükten sonra ruhlarının toplumda varlıklarını sürdürdüklerine inanılır.Destan kahramanı genellikle toplumun üst kesiminden bir kişi olur.
19. Sayfa
ÖRNEK:Geldi ana göğsüne,aldı emdi sütünü,İstemedi bir daha içmek kendi sütünüPişmemiş etler ister,aş,yemek ister oldu!Etraftan şarap ister,eğlenmek ister oldu!Ansızın dile geldi,söyler ,konuşur oldu!Kırk gün geçtikten sonra yürür oynaşır oldu!Öküz ayağı gibi idi sanki ayağı!Kurdun bileği idi sanki bileği!Benzer idi omuzu tıpkı samurunkine!Göğsü de yakın idi ,koca ayınınkine!Bir insan idi,fakat tüylerle dolu idi!Güder at sürüleri,tutar atlara biner!Daha bu yaşta iken çıkar avlara gider!Geceler günler geçti,nice seneler doldu!Oğuz da büyüyerek yahşi bir yiğit oldu!
20. Sayfa
Destanda Zaman:Zaman tam olarak tespit edilemez ;ama gerçeğe yakın bir zamandır.Tahmin edilebilir.
21. Sayfa
ÖRNEK:Bu çağda!Bu yerde!Bir büyük orman vardı,Oğuz yurdundan içre,Ne çok av hayvanları,ormanda yaşar idi,Ne çok av kuşları da üstünde uçar idi!
22. Sayfa
DESTANDA ÇEVRE:Yaşadığı toplumun bulunduğu coğrafyayla sınırlıdır.Gerçeğe yakın ele alınmıştır.Yaşanan çevre tasvir edilir.Gerçekçi çevre motifleri vardır.
23. Sayfa
ÖRNEK:Yine günlerden bir gün:Gök tüylü gök yeleli bozkurt kaybolmuş idi.Anladı ki bu yerde otağı kurmak gerek,Tarlasız,çorak yerde düşmanı vurmak gerek.Cürçed adlı bu ilin çok büyük otlakları,Çok malı,çok sığırı,vardı pek çok atları.
24. Sayfa
ÜSLUP:Tasvirlere,benzetmelere,hazır söz kalıplarına fazlaca yer verilir.Kahramanların ve çevrenin tasviri yapılırken ünvanlara ve benzetmelere yer verilir.ÖRNEK:Al kanatlı Azrail,karşı yatan kara dağlar…
25. Sayfa
TAHKİYE:Abartmalar,benzetmeler,muhteşem ifadeler kullanılır.Destanlar uzundur.(Efsaneden farkı)Destanı dinleyenlere milli ve asil duyguların aşılanması,karşısındakini etkilemeye çalışması ve destancının kendinden bir şeyler katabilmesi onun özelliğidir.
26. Sayfa
Destanlar yazıya geçtiği andan itibaren anlatısı durdurulduğu için yozlaşmaya başlamış olur. Bu devirden itibaren toplumun destan devri bitmiş demektir .NOT
27. Sayfa
MİTOSTarih öncesi devirlerde tanrılar veya tanrılaştırılmış insanlar hakkında söylenerek zamanla inanış haline gelen efsaneye mitos denir.Mitoslarda tanrılar ve insanlarla birlikte devlerin,cinlerin,perilerin ve diğer masal kahramanlarının da hikâyeleri vardır.Bir milletin mitoslarını inceleyen ilme mitoloji (mythologie) denir.Bu kelime Yunancadır.
28. Sayfa
TÜRKLERDE MİTOLOJİK UNSURLARIŞIKAĞAÇMADEN VE MADEN ÜRÜNLERİBOZKURTKADINATYA DA TAŞIAK SAÇLI İHTİYARLAR
29. Sayfa
Dini bir unsurdur.Destanların büyük kahramanları,bu kahramanlara kadınlık ve mukaddes Türk çocuklarına annelik yapan kadınlar çoğunlukla ilâhî bir ışıktan doğar. Ya da kahramanların yüzünde doğumlarında ilâhî bir ışık oluşur. IŞIK
30. Sayfa
ÖRNEK:Yine günlerden bir gün:Oğuz kağan bir yerde tanrıya yalvarırken:Karanlık bastı birden,bir ışık düştü gökten!Öyle bir ışık indi,parlak aydan,güneşten!Oğuz kağan yürüdü,yakınına ışığın,Oturduğunu gördü,ortasında bir kızın!
31. Sayfa
İnsanlığın türeyişinde önemliyeri olduğuna inanılır.Ağaca pek çokdestanda annelik ruhu verilmiştir.Pekçok kahraman ağaç kovuğunda doğmuştur.Yavrusunu ağaç kovuğundadoğuran annenin çocuğuna “Kıpçak”(oyuk ağaç) dendi.AĞAÇ
32. Sayfa
Osman Gazi rüyasında Osmanlı devletinin doğup gelişmesini,nerelere kadar yayılacağını gösteren bir ağaç görmüştü.
33. Sayfa
ÖRNEK: Ne zaman ki, gün batar, ışık gökten inermiş, Kayından sesler çıkar, herkes müzik dinlermiş. Bunu duyan Uygurlar, hep birden şaşırmışlar, Bu durumu görenler, aklını kaçırmışlar. On ay on gece kayın, ışık ile sarılmış, Bir gün tam şafakleyin, kayın birden yarılmış. Beş güzel çocuk çıkmış, kayının ortasından, Gözleri kamaştırmış, bakmışlar arkasından. Gün olmuş zaman olmuş, hepsi kocaman olmuş, Küçükleri 'Böğü-Han', Uygurlara Han olmuş.
34. Sayfa
MADEN VE MADEN ÜRÜNLERİTürk destanlarında altın,demir, gümüş,bakır isimleri çok sık kullanılır.Maden isimleri tamamen Türkçedir.
35. Sayfa
ÖRNEK:Güneyde barkan adlı bir il var idi bu kez.Av kuşları çok olan zengin bir bucak idi,Vahşi hayvan yurduydu,havası sıcak idi.Mücevher,gümüşü çok altını da paradır,Halkın yüzünün rengi,tanrı’dan kapkaradır.
36. Sayfa
Türk hayat ve savaş gücünü temsil eder.Türkler kurda önce tanrı diye tapmışlar. Sonra kendilerinin bozkurt soyundan geldiklerine,böylelikle birer kurt olduklarına inanmışlardır.Savaşlarda Türkler düşman üzerine bozkurt sesleriyle atılırlardı. O yürüyerek ordular da yürümüş,o durunca ordularda durmuştu.İlk Türk bayraklarından birinde altından bozkurt başı bulunmaktadır.BOZKURT
37. Sayfa
ÖRNEKBir kurt ki erkek bir kurt!Gök tüylü,gök yeleli!Bu kurt döndü Oğuz’a,bakmadan sağa sola,Dedi:’’Ey Oğuz şimdi,ordunu çıkar yola!Halkını beylerini,atlandır çıkar yola,Baş çekip göstereyim,doğru yol nerde ola!’’
38. Sayfa
Türk evinin direği,erkeğinin vefalı arkadaşı,mukaddes Türk çocuklarının annesidir. Oğuz’un ilk karısı ışıktan,ikinci karısı ağaçtan doğmuş mukaddes kadınlardır. Annelik unsuru kadını yüceltmiştir.KADIN
39. Sayfa
ÖRNEK:Bir ben vardı başında,ateş gibi ışığı,Çok güzel bir kız ki gülse gök güledurur!Kız ağlamak istese gök de ağlayadurur!Oğuz kızı görünce aklı gitti beynindenKıza vuruldu birden,sevdi kızı gönülden
40. Sayfa
Destan kahramanlarının vefalı ve sevgili arkadaşıdır.Kahramanı hedefe ulaştırır. Savaşlarda kahramanın hangi ata bindiği özellikle belirtilir ve atın kahramanlığı da anlatılır.İslamiyet’ten önce olduğu gibi İslamiyet’ten sonra da attan kahraman olarak bahsedilir. Köroğlu’nun “Kır At”ı destanda Köroğlu ve Ayvaz kadar önemlidir.AT
41. Sayfa
ÖRNEK:Oğuz bunu görünce ne çok sevinmiş idi,Alaca aygırına severek binmiş idi,Apalaca aygırın,oğuz severdi özdenAma at dağa kaçtı,kayboldu birden gözden.Bu dağ buzlarla kaplı,çok büyük bir dağ idi,Soğuğun,şiddetinden başı da apak idi,Ne yorgunluk ne soğuk erişmez idi ona,O bey dağlara girdi,dokuz gün erdi sona Aygırı yakaladı memnun etti oğuz’u.
42. Sayfa
Uygur destanında yurt bütünlüğünün ve halk saadetinin sembolü olarak bilinen tılsımlı bir yaştır.Destanın bir diğer anlatımında bu taş bir yüzüktür. Yada taşı için savaşlar yapılmıştır.YADA TAŞI
43. Sayfa
ÖRNEK:Evlendikten sonra Prenses Kiu-Lien, Sarayını Hatun Dağında kurduHatun dağının çevre yanı da dağlıktı ve Bu dağlardan birinin adı da Tanrı Dağıydı, Tanrı Dağının güneyinde de Kutlu Dağ derler Bir başka dağ vardı, kocaman bir kaya parçasıBir gün elçileri, falcılarıyla birlikte Kiu-Lien' in sarayına geldilerKendi aralarında konuşup dediler ki:-Hatun Dağının varı yoğu, bütün bahtiyarlığı Kutlu dağ denilen bu kaya parçasına bağlıdır. Türkleri zayıflatıp yıkmak istiyorsak bu kayayı onların elinden almalıyız.
44. Sayfa
Hakanların akıl danışıp öğütlerini dinledikleri güngörmüş ihtiyarlardır. Örneğin;Oğuz Kağan Destanı’ndaki Uluğ Türk adlı vezir Oğuz’a söz dinleten, devlet yönetimini öğreten kişidir.AK SAÇLI İHTİYARLAR
45. Sayfa
ÖRNEK:Söz dışında kalmasın,bilsin herkes bu işi,Oğuz kağan’ın yanında,vardı bir koca kişi.Sakalı ak,saçı boz,çok uzun tecrübeli,Asil bir insan idi,akıllı,düşünceli.Ünvanı Tüşimel’di,yani kağan veziri,Uluğ Türük’tü adı,Oğuz’un seçme eri.
46. Sayfa
DESTANLARIN YAZIYA GEÇİRİLMESİÇeşitli yollar takip edilmiştir:Bir topluluğun istiklalini tehlikeye düşüren büyük felaketler karşısında tekrar milli uyanışı sağlamak amacıyla,destan geleneğini çok iyi bilen yaşayan bir şair destancı tarafından söylenmiş olan çeşitli destan parçalarının bir araya getirilmesiyle oluşturulur.ÖRNEK:Firdevsi’nin Şehname’si.
47. Sayfa
Bir destancı tarafından değiştirilmeden,ya kendisi tarafından ya da onu dinleyen okur-yazar biri tarafından destanın kaleme alınması. ÖRNEK: Dede Korkut Hikâyeleri,Manas Destanı
48. Sayfa
Bilinçli aydınlar tarafından daha dar,kapalı çevrelerde destan geleneğinin izlerini takip ederek yazıya geçirilmesidir.Bir milletin içinde oluşmuş destanların canlı olarak yaşadıkları çağ geçip de onlardan arta kalanları bir araya getirip belirli bir düzene koyduktan sonra destanı ilk şekline getirme gayretleriyle oluşmuştur.ÖRNEK:Finlilerin Kalevela Destanı
49. Sayfa
ARA ÜRÜNLERDestandan hikâyeye geçiş ürünleridir.Arapların Müslüman oluşlarından sonra 9.yy’ın sonlarına doğru Bizans’la yaptıkları savaşlarda gösterilen kahramanlıklar destansı hikaye tarzında söylenmiştir.Buraya gelen Oğuzlar Arapların bu destansı ürünlerini kendi ürünleriyniş gibi söylemeye başlamışlardır. ÖRNEK: Malkoçoğlu ve Battal Gazi Arap’tır.Fakat Türkler kendilerine yakın gördüklerinden Battal Gazi bir Türk kahramanıymış gibi anlatılmış, günümüze de öyle aktarılmıştır.
50. Sayfa
Bu ara dönem eserlerine Futuvvet-name denir.Bunlar yeni bir dini yaymak için çaba gösteren dervişlerin destanlarıdır. En ünlüsü Saru Saltuk Destanı’dır
51. Sayfa
HAZIRLAYAN BERRİN TÜRKMENDENETLEYEN VE DÜZENLEYENEMİNE GÜLRECEP TANRIVERDİ LİSESİ
Doğal Destanlar Videoları
Doğal Destanlar Soru & Cevap
Doğal Destanlar Ek Bilgileri
-
0 5 yıl önce
TÜRKLERE AİT YAPAY DESTANLAR
Üç Şehitler Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca): Kurtuluş Savaşı'ndan bazı kesitler anlatılır.
İstanbul Fetih Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca)
Çanakkele Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca)
Çanakkale Şehitlerine (Mehmet Akif):Kurtuluş Savaşı'ndan bazı kesitler anlatılır.
Genç Osman Destanı (Kayıkçı Kul Mustafa)
Kuvayi Milliye Destanı (Nazım Hikmet)
Kurtuluş Savaşı Destanı (Cahit Külebi)
Sakarya Meydan Savaşı (Ceyhun Atuf Kansu)
DOĞAL DESTAN
Doğal Destanlar anonim (yazarı belli olmayan), ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan ve sözlü destan türüdür. Türk edebiyatında doğal destanlar İslamiyet öncesi ve İslami dönem olmak üzere ikiye ayrılır. Bu destanların çoğu destan döneminde yani İslamiyet öncesi dönemde ortaya çıkmıştır. Destan dönemi çok eski dönemlerde mitolojilerin ortaya çıktığı dönemdir. İnsanların evreni, yaradılışlarını, yaşanılan tüm doğa olaylarını sorguladıkları, adlandırmaya çalıştıkları dönemdir.
Doğal Destanların Oluşumu:
Doğal bir destan üç aşamada oluşur:
İlk aşamada bir ulusu derinden etkileyen, sarsan gerçek bir tarih olayı art arda gelen kuşakların hayal gücü ile genişler, derinleşir, nice efsanelere bürünür; olay yazılı olmadığı için her isteyen onu dilediği biçimde anlatır.
İkinci aşamada, efsaneleşen bu tarih olayını değişik ozanlar şiir halinde söylerler.
Son aşamada ise bir büyük destan ozanı çıkar, diğer ozanların söylediklerini derleyip toparlar, soylu bir üslupla destana son şeklini verir. Türk destanlarının çoğu son aşamaya kavuşamamış, ikinci aşamada kalmıştır.
DOĞAL DESTANLARIN ÖZELLİKLERİ
Anonim bir nitelik taşır.
Çoğu manzumdur; nazım nesir karışık olanlarına az rastlanır.
Nazım biçimi ve uyak, destanı yaratan halkın geleneğine bağlıdır. Sözgelimi Homeros'un İlyada ve Odysseia'si ölçülü fakat uyaksız dizelerden oluşur. Bir Fin destanı olan Kalavela ise dörtlüklerden oluşur.
Gerçek ve gerçekdışı olaylar iç içedir. Sözgelimi Oğuz Kağan destanında Oğuz'un türlü av hileleriyle bir canavarı öldürmesi gerçeğe uygun bir olaydır; Göktanrı'ya yalvarırken gökten bir ışık düşmesi, o ışığın içinden çıkan güzel bir kızın Oğuz'a eş olması ise gerçekdışıdır. Bu bakımdan destanlar roman ile masal arasında bir yer tutar.
Destan kişileri, beden yapısı ve karakter özellikleri bakımından hem olağan hem de olağanüstü özellik taşır.
Destanlarda anlatılan olayların zamanı aşağı yukarı bellidir. Sözgelimi İlyada ve Odysseia Helen-lerin ataları olan Akhai ve Argos krallarının serüvenlerini anlatır.
Destanlar çok uzun, manzum öykülerdir. Kırgızlara ait Manas destanı 400 bin dizeden, Hint destanı Mahabharata ile Ramayana 240 bin dizeden oluşur.
Destanlarda daha çok kahramanlık, yiğitlik, dostluk, aşk, ölüm, yurt sevgisi… temaları işlenir.
YAPMA (yapay, sûnî) DESTAN
Bir şairin, toplumu etkileyen herhangi bir olayı tabii destanlara benzeterek söylemesi sonucu oluşan destanlardır.
Yazarı belli olan, daha yakın zamanda yazılan ve olağanüstü durumlara az yer veren bir destan türüdür.
• Kayıp Cennet (Milton – İngiliz Edebiyatı): İnsanın cennetten kovuluşu ve Tanrı’nın şeytanla mücadelesini anlatır.
• Kurtarılmış Kudüs (Tasso – İtalyan Edebiyatı): I. Haçlı seferinde Kudüs’ün alınışı anlatılır.)
• İlahi Komedya (Dante – İtalyan Edebiyatı): Öteki dünyaya Dante’nin yaptığı 7 günlük gezi anlatılır.
• Çılgın Orlando (Ludovico Ariosto – İtalyan Edebiyatı): Bu destanda Charlemagne döneminde Hıristiyanlar ile Müslümanlar arasında geçen savaşlar anlatılmıştır.
Türklere Ait Yapay Destanlar
Üç Şehitler Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca): Kurtuluş Savaşı’ndan bazı kesitler anlatılır.
İstanbul Fetih Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca)
Çanakkale Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca)
Çanakkale Şehitlerine (Mehmet Akif):Kurtuluş Savaşı’ndan bazı kesitler anlatılır.
Genç Osman Destanı (Kayıkçı Kul Mustafa)
Kuvayi Milliye Destanı (Nazım Hikmet)
Kurtuluş Savaşı Destanı (Cahit Külebi)
Sakarya Meydan Savaşı (Ceyhun Atuf Kansu)
Maraş’ın ve Ökkeş’in Destanı (Gülten Akın)
DOĞAL DESTAN
Doğal Destanlar anonim (yazarı belli olmayan), ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan ve sözlü destan türüdür. Türk edebiyatında doğal destanlar İslamiyet öncesi ve İslami dönem olmak üzere ikiye ayrılır. Bu destanların çoğu destan döneminde yani İslamiyet öncesi dönemde ortaya çıkmıştır. Destan dönemi çok eski dönemlerde mitolojilerin ortaya çıktığı dönemdir. İnsanların evreni, yaradılışlarını, yaşanılan tüm doğa olaylarını sorguladıkları, adlandırmaya çalıştıkları dönemdir.
Doğal Destanların Oluşumu
Doğal bir destan üç aşamada oluşur:
İlk aşamada bir ulusu derinden etkileyen, sarsan gerçek bir tarih olayı art arda gelen kuşakların hayal gücü ile genişler, derinleşir, nice efsanelere bürünür; olay yazılı olmadığı için her isteyen onu dilediği biçimde anlatır.
İkinci aşamada, efsaneleşen bu tarih olayını değişik ozanlar şiir halinde söylerler.
Son aşamada ise bir büyük destan ozanı çıkar, diğer ozanların söylediklerini derleyip toparlar, soylu bir üslupla destana son şeklini verir. Türk destanlarının çoğu son aşamaya kavuşamamış, ikinci aşamada kalmıştır.
Doğal Destanların Özellikleri
Anonim bir nitelik taşır.
Çoğu manzumdur; nazım-nesir karışık olanlarına az rastlanır.
Nazım biçimi ve uyak, destanı yaratan halkın geleneğine bağlıdır. Sözgelimi Homeros’un İlyada ve Odysseia’si ölçülü fakat uyaksız dizelerden oluşur. Bir Fin destanı olan Kalavela ise dörtlüklerden oluşur.
Gerçek ve gerçekdışı olaylar iç içedir. Sözgelimi Oğuz Kağan destanında Oğuz’un türlü av hileleriyle bir canavarı öldürmesi gerçeğe uygun bir olaydır; Göktanrı’ya yalvarırken gökten bir ışık düşmesi, o ışığın içinden çıkan güzel bir kızın Oğuz’a eş olması ise gerçekdışıdır. Bu bakımdan destanlar roman ile masal arasında bir yer tutar.
Destan kişileri, beden yapısı ve karakter özellikleri bakımından hem olağan hem de olağanüstü özellik taşır.
Destanlarda anlatılan olayların zamanı aşağı yukarı bellidir. Sözgelimi İlyada ve Odysseia Helen-lerin ataları olan Akhai ve Argos krallarının serüvenlerini anlatır.
Destanlar çok uzun, manzum öykülerdir. Kırgızlara ait Manas destanı 400 bin dizeden, Hint destanı Mahabharata ile Ramayana 240 bin dizeden oluşur.
Destanlarda daha çok kahramanlık, yiğitlik, dostluk, aşk, ölüm, yurt sevgisi… temaları işlenir.
Dünyadaki en önemli doğal destanlar:
Kalevala…………………
Mahabharata…………..
Ramayana………………
Chanson de Roland….
Nibelungen……………..
İgor……………………….
Beowulf………………….
İliada…………………….
Odysseia……………….
Şehname……………….
Gılgamış…………………
Oğuz Kağan……………
Ergenekon……………..
Manas …………………..
FİNLANDİYA
HİNT
HİNT
FRANSIZ
ALMAN
RUS
İNGİLİZ
YUNAN
YUNAN
İRAN
SÜMER
TÜRK
TÜRK
KIRGIZ
Doğal Destan ve Yapay Destan Arasındaki Benzerlikler
1) Her ikisinde de milleti derinden etkileyen olaylar anlatılır.
2) İkisi de manzumdur.
3) İkisinde de olağanüstü olay ve kişiler vardır.
4) İkisinde de olay, yer, zaman, mekân unsurları vardır.
5) İkisinde de topluma mesaj verme, toplumu eğitme amacı vardır.
Doğal Destan ve Yapay Destan Arasındaki Farklılıklar
1) Doğat destan anonimdir, yapma destanın yazarı bellidir.
2) Doğal destanda anlatıcının duyguları yoktur, yapma destana şairin duyguları da katılır.
3} Doğal destana halkın katkısı vardır, yapma destan sadece bir şair tarafından yazılır.
4) Doğal destanların oluşum aşamaları vardır ve uzun sürede oluşur, yapma destan doğrudan şair tarafından yazıya geçirilir.
5) Doğal destanlar yazıya geçirilmeyebilir, yapma destanlar mutlaka yazıya geçirilir.
Doğal Destan
♦ Doğal destan ilkin, yazının bulunmadığı ya da yaygınlaşmadığı bir kültürde doğar. Uzun bir süre ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa aktarılır. Bu süreçte toplumun ortak hayal gücüyle biçimlenir. Büyük bir ozanın bu anonim malzemeyi kendi kişisel üslubuyla yeniden biçimlendirmesi ve belki de yazıya geçirmesiyle destanın oluşumu tamamlanır. Böylece toplumsal yaratmadan bireysel yaratmaya geçilmiş olur.
♦ Dünyanın en eski destanı Sümerlerin Gılgamış Destanı‘dır. Bu destanın Homeros‘tan 1500 yıl önce, M.Ö. 2000 yıllarında yazıldığı anlaşılmaktadır. Yüzlerce yıl önceden, birçok halk ozanınca kentler arasında parça parça çalınmış, söylenmiş ve çoğalmıştır. Bugün elimizdeki metin, M.Ö. VII. yüzyılda Asurbanipal”ın kurduğu kitaplıkta ele geçen metindir.
DOĞAL DESTANLAR
Yunan Destanları İLYADA (Homeros), ODYSSEA (Homeros)
Iran Destanı ŞEHNAME (Firdevsi)
Fin Destanı KALEVALA (Dr. Lönrot)
Rus Destanı IGOR
Hint Destanları RAMAYANA, MAHABHARATA
Alman Destanı NİBELUNGEN
Sümer Destanı GILGAMIŞ
Japon Destanı ŞİNTO
Fransız Destanı CHANSON DE ROLAND
İspanyol Destanı LECİD
Türk Destanları OĞUZ KAĞAN, MANAS
Sende Bilgi Ekle
Bu yazının geliştirilmesine yardımcı ol.